„Jeśli Auschwitz uznać za piekło, to Bor-Budy były jego najniższym kręgiem” – tak swój pobyt w karnej kompanii kobiet wspomina Zofia Posmysz, była więźniarka Auschwitz, numer obozowy 7566. Powstanie karnej kompanii kobiet wiązało się bezpośrednio z ucieczką 24 czerwca 1942 roku z komanda kobiecego KL Auschwitz polskiej więźniarki Janiny Nowak.
Niemcy, by zaostrzyć dyscyplinę, zastosowali odpowiedzialność zbiorową. Wszystkim dwustu kobietom z jej komanda ogolono głowy, a samo komando przekształcono w karną kompanię i 25 czerwca odesłano do nowo utworzonego karnego podobozu w Borze-Budach wraz z dwustoma Żydówkami deportowanymi z krajów środkowej i wschodniej Europy oraz Bałkanów.
Więźniarki karnego komanda bez względu na pogodę czy porę roku pracowały przy pogłębianiu oraz oczyszczaniu brzegów pobliskich stawów z sitowia oraz tataraku i w lesie przy wyrębie drzew. Wykonywały także większość prac rolniczych na okolicznych polach. Ciężkie warunki oraz okrutne traktowanie przez więźniarki funkcyjne były przyczyną śmierci wielu z nich.
W drugiej połowie sierpnia 1942 r. część komanda kobiet przeniesiono do obozu żeńskiego w KL Birkenau. Po niespełna dwóch miesiącach od utworzenia karnego podobozu pozostawało w nim 137 polskich więźniarek. W marcu 1943 r. karne komando kobiece zostało przeniesione do obozu kobiecego w KL Birkenau, a w jego miejscu utworzono podobóz kobiecy KL Auschwitz Frauenlager Bor/Budy.
Pamięć o kobietach z Frauenstrafkompanie Bor/Budy uczczono jak co roku przez symboliczne złożenie kwiatów i zapalenie zniczy. Wicewojewoda Małopolski Zbigniew Starzec odczytał list premiera Mateusza Morawieckiego i złożył wieniec jego w imieniu. Gminę Oświęcim reprezentowali zastępca wójta Halina Musiał oraz radni Zbigniew Krzemień i Krzysztof Harmata.
W uroczystościach uczestniczyli też m.in. przedstawiciele korpusu dyplomatycznego: konsul generalny Węgier Adrienne Körmendy, konsul generalny Francji Frédéric de Touchet, konsul generalny Niemiec dr Michael Groβ, honorowy konsul generalny Austrii Andrzej Tombiński, a także burmistrz Brzeszcz Radosław Szot, członek Zarządu Powiatu Oświęcimskiego Teresa Jankowska, o. Piotr Cuber z Centrum św. Maksymiliana w Harmężach, ks. Manfred Deselaers z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu oraz delegacja Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
zdjęcia: Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.