W budynku tzw. centralnej Sauny o historii Sonderkommanda i buntu więźniów tego oddziału opowiedział historyk Centrum Badań Muzeum Auschwitz dr Igor Bartosik:
– Kiedy zapowiedziano na 7 października kolejną redukcję pod pozorem przeniesienia więźniów do pracy w jednym z podobozów KL Auschwitz, zdesperowani skazańcy rozpoczęli bunt na terenie podwórza krematorium IV (...). Atak na esesmanów zakończył się masakrą buntowników, część z nich wycofała się do budynku krematorium IV i podpaliła go, co było umówionym sygnałem do rozpoczęcia ogólnego powstania w obozie. Niestety bunt został ostatecznie uśmierzony przez uzbrojonych esesmanów a niedobitki buntowników zmuszone do poddania się.
Świadectwem tragedii Żydów są notatki Załmena Gradowskiego, więźnia Sonderkommando. Rękopisy, zakopane przez niego w ziemi w pobliżu krematoriów, odnaleziono niedługo po wojnie na terenie obozu Birkenau. Ich fragmenty w języku oryginału – w jidysz – odczytał Shmuel Atzmon-Wircer, urodzony w Biłgoraju, Ocalały z Holocaustu, aktor, reżyser, dyrektor teatru Yiddishpiel w Tel Avivie.
Wicedyrektor Muzeum Auschwitz Anna Skrzypińska mówiła mochanizmach, które prowadzą do ludobójstwa:
– Sprawcą Zagłady był człowiek. Człowiek uczynił tak pod wpływem rozbudzanej nienawiści do innego człowieka. Tę nienawiść zaszczepiał, zarażał nią, wmawiał, wychowywał w niej, pielęgnował ją, karmił, aż przybrała kształt bezlitosnej struktury obozu, kształt komór gazowych i krematoriów. To człowiek zaplanował i zorganizował tę machinę Zagłady, wprowadził specjalne prawodawstwo. Wykorzystał państwowy aparat. Wróćmy dziś do domów, do naszych rodzin i środowisk z refleksją, że to nie historia lubi się powtarzać. To człowiek powtarza historię – podkreśliła.
Na zakończenie obchodów, w miejscu, gdzie rozpoczął się bunt więźniów, przy ruinach komory gazowej i krematorium IV, złożono znicze. Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich odmówił żydowskie modlitwy Kadisz oraz El Male Rachamim.
Z okazji 75. rocznicy buntu w bloku 21 na terenie byłego obozu Auschwitz I otwarta została czasowa wystawa pt. „Sonderkommando”. Ekspozycja poświęcona jest więźniom zmuszonym do nieludzkiej pracy w krematoriach i komorach gazowych Auschwitz. W uroczystościach 7 października w byłym obozie Birkenau wzięli udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych. Gminę Oświęcim reprezentowała wicewójt Halina Musiał.