14 czerwca 1940 r. to data uznawana za początek funkcjonowania niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Tego dnia Niemcy deportowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów.
W wydarzeniach upamiętniających rocznicę wzięło udział czworo ocalałych z obozu: Lucyna Adamkiewicz, Zdzisława Włodarczyk, Barbara Wojnarowska-Gautier oraz Bogdan Bartnikowski.
W Centrum św. Maksymiliana w Harmężach, gdzie prezentowana jest wystawa prac autorstwa byłego więźnia pierwszego transportu nr 423 Mariana Kołodzieja „Klisze pamięci. Labirynty”, odprawiono uroczystą mszę świętą, której przewodniczył biskup Roman Pindel, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej.
O godzinie 12.00 rozpoczęło się symboliczne upamiętnienie na terenie byłego obozu Auschwitz I. Ocalali, delegacje władz państwowych z wicepremierem, ministrem kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotrem Glińskim na czele, przedstawiciele władz samorządowych, duchowieństwa oraz delegacje organizatorów obchodów przeszli spod bramy „Arbeit macht frei” przed blok 11, gdzie zabrzmiał hymn Polski.
Na zakończenie obchodów uczestnicy złożyli znicze i wieńce pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu bloku 11. W imieniu mieszkańców gminy Oświęcim hołd ofiarom Auschwitz złożyła zastępca wójta Halina Musiał.
Obchody 81. rocznicy pierwszego transportu do Auschwitz odbyły się pod Patronatem Narodowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy, a także Honorowym Patronatem Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu prof. dr. hab. Piotra Glińskiego. Decyzją Sejmu RP 14 czerwca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.